Presentator, Journalist
“Soms lijkt Europe één grote ruziënde familie, maar kennen we elkaar wel?”, was de openingszin bij alle uitzendingen van de serie Fons bij de Buren, een reisprogramma waarin ik op zoek ging naar de ziel van onze EU-bondgenoten.
De asielcrisis die volgde op Angela Merkels “Wir schaffen das”, het “Polen-meldpunt” van Wilders, het zogenaamde Oekraïne-referendum dat bij ons tot hysterische discussies leidde. Ik werd bekropen door het gevoel dat voor het eerst na de tweede wereldoorlog werd geknaagd aan het wezen van Europese samenwerking.
Ik vond het van belang om in het woud van vooroordelen een programma te ontwerpen, om meer begrip te kweken voor onze buren. Het zou een onderhoudend programma moeten zijn. Voor een zo breed mogelijk publiek. Met een scherp oog voor de historie van landen, dikwijls noodlottiger geschiedenissen dan die van onszelf.
In alle landen liet ik mij begeleiden door een chauffeur, voor wie ook het persoonlijke levensverhaal of familiegeschiedenis iets vertelde over de “ziel” van het land. Ik combineerde het met de grote geschiedenis, de politieke actualiteit, opvallende “faits divers” en culturele uitstapjes.
Het leidde tot onvergetelijke ontmoetingen met uiteenlopende buren. En tot bezienswaardige programma’s vanuit o.m. Portugal, Polen, Duitsland, Frankrijk, Engeland, Ierland, Roemenië en Hongarije. Soms eeuwenlang onderdrukte volkeren, van wie wij ten onrechte verwachten dat ze in amper dertig jaar democratie precies zo moeten zijn als wij.
Nooit vergeet ik mijn jonge Poolse chauffeur Tadeus, die zich ooit economisch gedwongen had gezien om in Nederland als vrachtwagenchauffeur te gaan werken, maar hier als arbeidsmigrant met de nek werd aangekeken, met goddeloze rijtijden werd uitgebuit en bijna dodelijk verongelukte. Lieve man. Zeldzaam plichtsbesef. Harde werker. Maar: “tweederangs Europeaan”.. Het Project Europa is, vind ik, historische noodzaak. Maar het vraagt om empathie en geduld.