Presentator, Journalist
De Kolpingbuurt in mijn geboortestad Nijmegen had lang een beroerde reputatie. In de jaren vijftig begonnen als betaalbare arbeiderswijk - antwoord op de na-oorlogse woningnood in de stad- zou het uitgroeien tot een probleemgebied.
De Kolping is typisch zo’n wijk zoals je er in Nederland honderden hebt: gelegen aan het spoor, kleine huizen, nauwe straatjes. De wijk grenst aan het prachtig tegendeel, de stadsoase van het Goffertpark, thuisbasis van eredivisionist NEC.
De buurt werd zoiets een “afvoerputje” van de woningmarkt. Gaandeweg kwam er een intocht op gang van sociaal kwetsbaren, onder wie voormalig daklozen, woonwagenbewoners en gastarbeiders, werklozen en verslaafden. Het leidde tot spanningen, agressie en - tot verdriet van veel oorspronkelijke bewoners - een negatief imago. Er zijn momenten dat bij ongeregeldheden sommige individuen en families meer macht hebben dan de plaatselijke politie.
Als woningbouwvereniging Talis besluit tot sociale herstructurering en renovatie van de wijk, is dat voor mij en collega Jan Olaf Boorsma het motief om voor NPO 1 een serie te ontwikkelen over de metamorfose van de wijk. Wij voelen ons aangesproken door het aloude verheffingsideaal van Talis.
Huren zullen amper worden verhoogd en nieuwkomers moeten aan eisen voldoen als eigen inkomen uit werk en geen strafblad. Het is een reddingsplan. In mentale en sociale zin. Maar ook een fysieke opfrisbeurt. Er wordt gesloopt of gerenoveerd. Een enorme operatie. Veel bewoners moeten gedurende de renovatie tijdelijk verhuizen naar wisselwoningen. Dikwijls mensen op leeftijd, verknocht aan hun plekje in de buurt. Een strakke planning. Veel ongemak. Of erger nog.
Als producenten van de zesdelige serie zijn wij namens Panda Media gedurende de hele productie coaches op afstand. Het is, bijna gedurende een jaar, een mega-klus. Met grote sociale intuïtie slaagt programmamaker Hester van Dijk erin om onder moeilijke omstandigheden blijvend het vertrouwen te winnen van de mensen in De Kolping.
Maar de compositie van de serie wordt monnikenwerk. Het schema van gebeurtenissen, de chronologie van de verbouwingen, het lief en leed van de bewoners, het plotseling wegvallen van verhaallijnen, de onverwachte wendingen: het is een puzzel die het uiterste vraagt in het maak- en monteerproces. Maar het wordt een boeiende programmareeks. Met schitterende scenes en ontroerende hoofdpersonen.
NEC-supporter Loetje, held van de serie, ruwe bolster, blanke pit. In het decor van afbraak en ongemak altijd vrolijk en optimistisch. Joop en Bets, die lang weigeren te verhuizen, eenvoudig omdat hun vitrages niet passen in de toekomstige woning. De oh zo sociale wijkbeheerder Bert van Talis, die voortdurend zijn hart laat spreken en bewoners zelden iets weigert. En zelfs in een polonaise van tuinslangen en vuilnisemmers bewoners helpt om een vijver vol kooikarpers te transporteren naar elders in de wijk.
Talis’ wijkadviseur Elly die hamert op de spelregels en lastige klanten in de buurt van repliek dient. De ontroering rond een allang overleden hondje dat in de achtertuin wordt opgegraven om ietsje verderop in het Goffertpark stiekem te worden herbegraven.. De hoogbejaarde Rinus en Ietje in alle stress overeind blijven. De zachtmoedige Cor, die met zijn moeder samenleeft en moet toezien dat zij de verhuizing niet zal meemaken. Een hartveroverend palet.
Ik ben er laatst weer geweest. Het woongenot in de Kolpingbuurt is er ogenschijnlijk flink op vooruit gegaan. Het ziet er picobello uit. Een woongebied om weer trots op te zijn. Al weet je natuurlijk nooit wat het lot is van de echte “probleemmakers” van weleer – uitgesloten van de herinrichting. Dat probleem moet zich hebben verplaatst; het waterbed-effect zogezegd.
Maar onmiskenbaar is de woningcorporatie erin geslaagd om heel veel mensen een andere, betere toekomst te gunnen, in een buurt waar zij ondanks alles altijd van hebben gehouden. Het is in veel betekenissen een inspirerend verhaal.
De serie heeft overigens nog een opmerkelijk staartje. Het dagblad De Gelderlander vraagt lezers te stemmen over de vraag: wie is de meest Nijmeegse Nijmegenaar? Met overweldigende meerderheid wordt dat “Loetje uit de Kolping”.
